Comórtas Ceartas Aeráide
Tá Comórtas Ceartas Aeráide á eagrú ag Ógras arís i 2025.
Is é príomhthéama na bliana seo ná Sprioc 6 de na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe (SFI), “Uisce agus Sláintíocht Ghlan”.
Táimid ag iarraidh ar dhaoine óga a spreagadh le CRUTHÚ: físeáin a thaifead nó pictiúir a tharraingt nó dán a scríobh faoin téama – UISCE.
CRUTHAIGH:
-
Ealaín / Ceardaíocht Pictiúir, ilmheáin, grianghraif
-
Scríbhneoireacht Aistí, dánta, scéalta
-
Meáin Dhigiteacha Podchraoltaí, Físeáin, TikTok, Cur i láthair
-
Feachtas / Tionscnamh Pobail Feasacht a ardú, Tionscnamh úsáid uisce, Suirbhé
SFI6 / SDG6: UISCE AGUS SLÁINTÍOCHT ATÁ GLAN
Sprioc Domhanda na Náisiún Aontaithe
Cad é SFI6 / SDG6?
Is é SFI6 / SDG6 ceann de na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe de chuid na Náisiún Aontaithe.
Aidhm: Uisce glan agus leithris shábháilte do gach duine faoin mbliain 2030.
AN DOMHAN AR FAD
Cé mhéad duine atá fós gan uisce glan?
-
2.2 billiún duine - níl seirbhís uisce sábháilte acu le hól.
-
3.5 billiún duine - níl leithris shábháilte nó glan acu.
-
Na mílte páiste - faigheann siad bás gach lá ó ghalair a bhaineann le huisce salach.
Cén fáth atá sé tábhachtach?
-
Uisce glan = sláinte mhaith.
-
Leithris ghlan = stop le galair.
-
Páistí sláintiúla = is féidir leo dul ar scoil agus saol níos fearr a bheith acu.
AN SCÉAL IN ÉIRINN
An bhfuil uisce glan againn?
-
99% de dhaoine in Éirinn - tá rochtain acu ar uisce glan ó ghréasáin phoiblí.
-
Tá cáilíocht an uisce in Éirinn maith ar an iomlán, ach tá fadhbanna i roinnt ceantar fós.
-
97% de theaghlaigh - tá leithris shábháilte acu sa bhaile.
Dúshláin in Éirinn:
-
Téann suas le 37% d’uisce amú trí sceitheadh sa chóras píobáin.
-
Ní bhíonn ach 52% d’aibhneacha in Éirinn i “stádas maith nó an-mhaith”.
-
Tá roinnt píobán fós sean agus ag teastáil cothabháil.
CAD IS FÉIDIR LEAT A DHÉANAMH?
Sa bhaile:
-
Nigh do lámha le huisce agus le gallúnach.
-
Ná caith aon rud eile síos an leithreas seachas páipéar leithris.
-
Dún an sconna nuair nach bhfuil tú á úsáid.
Ar scoil:
-
Déan iarracht gan uisce a chur amú.
-
Ná caith bruscar - coinnigh an timpeallacht ghlan.
-
Foghlaim faoi conas a dhéantar uisce a chóireáil in Éirinn.
I do phobal:
-
Glac páirt i ngrúpa glantacháin nó i Lá Glanadh an Phobail.
-
Cosain aibhneacha, lochanna agus tránna áitiúla.
-
Inis do dhaoine eile faoi SFI6 / SDG6 agus conas gur féidir le gach duine cabhrú!
FIGIÚIRÍ SUIMIÚLA
In Éirinn:
Úsáideann duine fásta thart ar 150 lítear uisce gach lá:
~ 60 lítear – cithfholcadh nó folcadán
~ 36 lítear – sruth ón leithreas
~ 34 lítear – níochán éadaí
~ 10 lítear – cócaireacht & ól
~ 10 lítear – glanadh eile
Gach lá, úsáidtear thart ar 800 milliún lítear uisce in Éirinn - méid a líonfadh 320 linn snámha Oilimpeacha!
Tá níos mó ná 63,000 km d’aibhneacha in Éirinn le cosaint.
---
AG SMAOINEAMH
Ceisteanna duit féin:
-
An gcuimhníonn tú do lámha a ní go rialta?
-
An bhfeiceann tú uisce á chur amú i do theach nó ar scoil?
-
Conas is féidir leat cabhrú le do chairde foghlaim faoi SFI6 / SDG6?
DÚSHLÁN NA SEACHTAINE
Sábháil 10 lítear uisce gach lá!
-
Tóg cith níos giorra.
-
Dún an sconna agus tú ag scuabadh fiacla.
-
Líon buidéal uisce in ionad é a rith ar feadh nóiméid.
-
Scríobh síos cé mhéad uisce a shábháil tú i seachtain!
CUIMHNIGH!
Tá gach braon tábhachtach!
Is féidir le páistí agus le daoine óga difríocht mhór a dhéanamh don domhan.
Tosaigh inniu - smaoinigh, sábháil agus déan gníomh!
#SFI6 #SDG6 #UisceGlan #ÉireNua #ForbairtInbhuanaithe #ÓgrasAeráid
Foinsí:
UN Water - SDG6 Data Portal (2024)
United Nations Sustainable Development Goals - Water and Sanitation
Environmental Protection Agency – Water Quality in Ireland 2024
Central Statistics Office – Environmental Indicators 2024
Uisce Éireann – Daily Water Use Data 2024
